Abstinence and Fasting: การถือศีล - อดอาหาร

Abstinence and Fasting: การถือศีล - อดอาหาร

โดย : คุณพ่อทินรัตน์ คมกฤส



ในโอกาสวันพุธที่ 25 กุมภาพันธ์ 2552 คือ "วันพุธรับเถ้า 2009" (Wednesday Ashed)

เป็นการเริ่มต้นเข้าสู่เทศกาลมหาพรตของชาวคริสต์...ซึ่งในวันนี้จะมีการจำศีลอดเนื้อ -อดอาหาร

เริ่มต้นการทำกิจใช้โทษบาป ด้วยการภาวนา ถือศีลอดอาหาร และการให้ทาน เพื่อเป็นการทำกิจใช้โทษบาป เตรียมตัวเข้าสู่การฉลองปัสกา...นี่คือ 40 วัน แห่งการทำกิจใช้โทษบาป ตามจิตตารมณ์มหาพรต"

จึงขอแบ่งปันเรื่องราวดีๆ เกี่ยวกับการถือศีล -อดอาหารของชาวคริสต์(โรมันคาทอลิก) ดังนี้



" คาทอลิกมีแนวปฏิบัติตามพระบัญญัติพระศาสนจักรข้อที่ ๒ ที่ว่า " จงอดอาหารและอดเนื้อในวันบังคับ"

มีวัตถุประสงค์ที่ช่วยให้เราคาทอลิกเข้าถึงหนทางแห่งการกลับใจ อันนำไปสู่พระอาณาจักรพระเจ้า

ที่พระเยซูเจ้าทรงนำมามอบให้ "จงกลับใจดำเนินชีวิตใหม่ เพราะอาณาจักรสวรรค์ใกล้เข้ามาแล้ว"

(มธ ๔:๑๗) การกลับใจที่พระองค์กล่าวถึง คือ การมีสำนึกว่า เราทุกคนเป็นคนบาปต่อหน้าพระเป็นเจ้า

ผู้ศักดิ์สิทธิ์ การเข้าถึงพระองค์จำเป็นต้องละทิ้งบาปและเชื่อฟังพระองค์



การกลับใจ เป็นพระพรของพระเจ้าที่นำเราไปสู่การเปลี่ยนแปลงชีวิตภายในและภายนอก

โดยอาศัยกระบวนการถือศีลอดอาหาร การภาวนา การทำบุญให้ทาน (ทบต 12:8, มธ 6:1-6)



หลังจากที่พระศาสนจักรได้ปรับปรุง "กฎหมายพระศาสนจักร" ใหม่ เมื่อปี ค.ศ.1978 ได้มีการเสนอ

แนวปฎิบัติใหม่เกี่ยวกับการถือศีลอดอาหาร ตามระบุใน มาตรา 1249-1253 เกี่ยวกับ

" วันทำการใช้โทษบาป" (Days of Penance)



เพื่อความชัดเจนและเพื่อสร้างความเข้าใจเจตนารมณ์ที่ถูกต้อง จะขอนำคำแปลกฎหมายพระศาสนจักร

มาตราข้างต้นมา ให้เห็นอย่างชัดเจนว่า

เราจะต้องปรับเปลี่ยนทัศนคติและแนวปฎิบัติอย่างไรบ้าง?...

เพื่อไม่ให้เกิดความสับสนในหมู่สัตบุรุษและแม้แต่พระสงฆ์นักบวช สาเหตุเพราะได้มีการอธิบายและตีความ

ไม่ตรงตามเจตนารมณ์ของ "กฎหมายพระศาสนจักร" (Canon Law)



สภาพระสังฆราชคาทอลิกแห่งประเทศไทย ได้มีการประกาศ เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม 1992 ว่า

" เพื่อให้สอดคล้องกับกฎหมายพระศาสนจักรมาตรา 1253 สภาพระสังฆราชคาทอลิกแห่งประเทศไทย

ประกาศว่า ให้ทำกิจชดเชยใช้โทษบาปอื่นๆ



ทดแทนการอดเนื้อและอดอาหาร ดังต่อไปนี้

1. ปฎิบัติกิจศรัทธาแบบอื่นๆ เช่น เดินรูป 14 ภาค เฝ้าศีลมหาสนิท สวดสายประคำ ฯลฯ

2. ปฎิบัติกิจเมตตาปราณี เช่น ให้ทานคนจน เยี่ยมคนเจ็บป่วย ฯลฯ

3. งดเว้นอาหาร หรือสิ่งที่เคยปฎิบัติเป็นประจำ เช่น งดดื่มสุราและเบียร์ งดสูบบุหรี่ ฯลฯ

ความหมายตามรากศัพท์
Abstinence ตามความหมายใน Dictionary ทั่วไป หมายถึง การละเว้น (อาทิ สุรา กามารมณ์)
หรือ ดำเนินชีวิตอย่างพอเพียงเรียบง่าย หรือ ความพอประมาณ พอเหมาะแก่อัตภาพ
รวมถึงการบังคับจิตใจตัวเองและการขจัดกิเลส

ความหมายทางธรรมประเพณี (ศาสนปฎิบัติ) ของศาสนาต่าง ๆ
ธรรมประเพณีการถือศีล มีมาแต่โบราณในอารยธรรมต่าง ๆ อาทิ
ชาวอียิปต์ ชาวอินเดีย ชาวกรีกและชาวอาหรับ

สำหรับชาวยิวในอดีตมีระบุ เรื่องการถือศีลและละเว้นอาหารบางชนิดไว้อย่างละเอียด
ในหนังสือเลวีนิติ บทที่ 2 และต่อมาสมัยอัครสาวก มีการระบุชัดว่า
มีข้อยกเว้นเกี่ยวกับการกินเนื้อที่ยังมีเลือด (ดู หนังสือกิจการอัครสาวก บทที่ 15)
คริสตชนยุคแรกๆ และยุคฤาษีนักพรตมีการปรับประเพณีถือศีลอดให้หลากหลายออกไปอีกด้วย

สำหรับเรานิกายโรมันคาทอลิก เราเคยยึดกฎอดเนื้อทุกวันศุกร์ตลอดปี ยกเว้นวันฉลองสำคัญ
ต่อมา พระศาสนจักรออกข้อกำหนด Apostolic Constitution Paenitemini เมื่อ 17 กุมภาพันธ์ 1966
ลดวันบังคับ " ทำการใช้โทษบาป" (penitential days หรือ days of penance) เหลือเพียง
วันพุธรับเถ้าและวันศุกร์ศักดิ์สิทธิ์

ความหมายของคาทอลิก ตามเจตนารมณ์ (ความเข้าใจใหม่) ของกฎหมายพระศาสนจักร

ความหมายเดิมของคำว่า "Abstinence " ตามธรรมประเพณีปฎิบัติที่นิยมในตะวันตก
ได้แก่ การ "อดเนื้อ" เพราะสำหรับชาวตะวันตก เนื้อเป็นอาหารโปรตีนที่จำเป็น
สำหรับในประเทศที่มีความหนาว ทั้งยังนับว่า เป็นของอร่อยที่ใช้ในการเลี้ยงฉลอง
การอดเนื้อสำหรับพวกเขา จึงนับเป็นการเสียสละที่ยิ่งใหญ่

แต่สำหรับคนในภาคตะวันออก เช่น คนเอเชีย ที่นิยมการไม่กินเนื้อสัตว์บกเป็นประเพณีอยู่แล้ว
การมีกฎ "อดเนื้อ" จึงไม่สู้มีความหมายอะไรและยังขัดกับเจตนารมณ์อีกด้วย เพราะคนจนหรือคนทั่วไป
สามารถหาเนื้อสัตว์บกได้ในราคาถูกกว่า สำหรับชาวเอเชีย ของอร่อย ของชอบ ของคนมีฐานะ
คือ อาหารทะเลประเภท กุ้ง หอย ปู ปลา หากเขาอดเนื้อสัตว์บกและไม่รับประทานอาหารทะเล
ที่เป็นของชอบของอร่อย จะถือว่า เป็นการพลีกรรมได้หรือ?

ดังนั้น การมีบัญญัติพระศาสนจักรในอดีต ที่ให้ "อดเนื้อ" จึงไม่เป็นไปตามเจตนารมณ์เท่าที่ควร
แต่กลายเป็นธรรมประเพณีที่พูดติดปากมาตลอด ที่ว่า "อดอาหาร อดเนื้อ" เพื่อเป็นการทำกิจใช้โทษบาป
แต่การอดเนื้อและไปรับประทานอาหารทะเล ประเภท กุ้ง หอย ปู ปลา
ก็เป็นการผิดเจตนารมณ์อย่างเห็นได้ชัด

กฎหมายพระศาสนจักร มาตรา 123 ที่ให้อำนาจสภาพระสังฆราชท้องถิ่น สามารถกำหนดรูปแบบ
" fasting and abstinence " ในเชิงปฏิบัติ และในประเทศไทยก็ได้มีการประกาศไปแล้ว ตั้งแต่ปี ค.ศ.1992
ให้มีการ "ทดแทน" แนวปฎิบัติตามระบุไว้ชัดเจนข้างต้น

ปัญหาสำคัญคงอยู่ที่การบัญญัติศัพท์ของคาทอลิกว่า "Abstinence" และแปลว่า อะไร หากยังแปลว่า
"อดเนื้อ" ก็ไม่ตรงตามเจตนารมณ์ของกฎหมายพระศาสนจักร

มาตรา 1251 ยังได้ยกตัวอย่างของ "Abstinence " อีกว่า
" Abstinence from eating meat or another food accordng to the prescriptions of the conference of
bishops, is to be observed on..." ซึ่งหมายความว่า "การละเว้น" (abstinence)หรือในหลายศาสนาเรียกว่า
" การถือศีล" นั้นคือ " การละเว้นการกินเนื้อสัตว์หรือละเว้นอาหารอย่างอื่น..."

ดังนั้น สำหรับเราชาวคาทอลิก การบัญญัติศัพท์คำว่า "Abstinence" เป็น "อดเนื้อ" จึงไม่ตรงความหมาย
แต่ควรเป็น "การถือศีล"มากกว่า

ข้อเสนอศัพท์ที่ควรใช้
Abstinence ในเชิงธรรมประเพณีคาทอลิก ควรแปลว่า "การถือศีล"
Fasting คือ การอดอาหาร ซึ่งองค์ประกอบอย่างหนึ่ง ของการถือศีลไปพร้อมกันด้วย
ดังนั้น หากเราใช้ศัพท์ " การถือศีลอดอาหาร" ก็เป็นการเพียงพอ